رشته بهداشت محیط و معرفی کوتاه از آن

امسال نیز مانند همه سالهای قبل رشته بهداشت محیط پذیرای صدها دانشجوی بهداشت محیط خواهد بود. دانشجویانی که به جرات می تونم بگم بیشترشون هیچ آگاهی دقیقی از این رشته کاملا فنی ندارند.رشته بهداشت محیط که الان ما عنوان مهندسی بهداشت محیط رو برای اون داریم و رشته ای کاملا مهندسی است در دانشگاه های علوم پزشکی پذیرش دارد.

واحدهای کلیدی که در طی دوره کارشناسی برای مهندسی بهداشت محیط طی خواهید کرد شامل : بهداشت آب و فاضلاب ، تصفیه آب و فاضلاب ، مدیریت مواد زائد جامد ، آلودگی هوا ، میکروبیولوژی محیط، مبارزه با ناقلین ، گندزداهای محیط ، اپیدمیولوژی ، سیستم های انتقال و توزیع آب و سیستم های جمع آوری فاضلاب ، بهداشت مسکن و اماکن عمومی ،بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آب و فاضلاب ،بهداشت پرتوها و حفاظت در برابر اشعه،بهداشت مواد غذایی،  مکانیک خاک ، هیدرولیک ، مکانیک سیالات ، ریاضیات، رسم فنی و نقشه کشی ، زبان تخصصی ، معادلات دیفرانسیل ، پاتوبیولوژی ، شیمی محیط و فیزیک، آمار زیستی و ده ها واحد دیگه.

واحدهایی که قرار است در آنها متخصص شوید. اگر می توانید در این رشته های تخصصی که فوقا در بند اول اشاره کردیم تحصیل کنید ، مطمئنا می توانید در این رشته موفق شوید. در ادامه از بازار کار بهداشت محیط و اینکه چه مهارتهایی را باید در کنار این رشته یاد داشته باشید صحبت خواهیم کرد.

یک مهندس بهداشت محیط دارای چه مهارت هایی است؟

منظور از مهندس بهداشت محیط در اینجا شخصی که حداقل دوره کارشناسی رو طی کرده باشد. اگر یک کارشناس بهداشت محیط در دانشگاه تونسته باشه جدای از اینکه نمره بگیره ، بصورت علمی تر مباحث رو فرا بگیره میتونه در همه زمینه ها مانند آب و فاضلاب ،کنترل آلودگی هوا و مدیریت پسماند و …. صاحب نظر باشه. این که میگم صاحب نظر به معنای واقعی می تونه نظرات کامل مهندسی و کارشناسی بده.

یک مهندس رشته بهداشت محیط در چه زمینه هایی صاحب نظر است؟

بعنوان مثال یک مهندس بهداشت محیط میتونه یک آب آلوده سطحی رو ضمن آنالیز کامل کیفی از نظر شیمیایی و میکروبی ، مراحل کاملا تخصصی تصفیه رو براش طراحی کنه . و آب زلال همراه با بسیاری از آنالیزهای مهم رو تحویل بده. بعنوان مثال یک مهندس بهداشت محیط دقیقا میدونه آبی با یک کدورت (تیرگی ) و یک میزان خاص از آلودگی چه مراحل تصفیه رو طی کند.

میداند اندازه گیری یک فلز سنگین یا یک آنالیز شیمیایی را چگونه در آب انجام دهد. و اصلا چه خطرات بالقوه ای می تواند داشته باشد! یک مهندس بهداشت محیط می تواند در بازدید از یک تصفیه خانه فاضلاب دارای مشکل تصفیه راهکار عملی برای بهبود کیفیت تصفیه ارائه دهد.

یک مهندس بهداشت محیط می تواند راهکارهای عملی برای کاهش میزان آلودگی یک صنعت ارائه دهد .او  توانایی کار با تجهیزات سنجش آلودگی را خواهد داشت. و بیس و پایه یادگیری و کار با سایر تجهیزات را می تواند داشته باشد.

یک مهندس بهداشت محیط میتواند بهترین مکان و بهترین شیوه را با توجه به شرایط مختلف مانند آب و هوا ، سطح آبهای زیر زمینی ، بادهای غالب و نوع پسماند و … برای مدیریت پسماندهای یک شهر یا منطقه ارائه دهد. کلا یک مهندس بهداشت محیط می داند چه نوع پسماندی باید به چه شیوه ای بی خطر سازی و دفع گردد. هرچند ما همیشه اساس و پایه مدیریت پسماندها را در کاهش تولید می دانیم.

کارشناس بهداشت محیط یک بازرس بهداشت مواد غذایی است!

یکی از وظایف اصلی یک مهندس و کارشناس یهداشت محیط Environmental health engineer در شبکه های بهداشت و درمان در سمت کارشناس بهداشت محیط مرکز بهداشتی ، بازرسی از کلیه اماکن و مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی و آرایشی بهداشتی است. بله یک کارشناس بهداشت محیط تمامی اطلاعات لازم در زمینه نگهداری و کنترل مواد غذایی را می داند. یک کارشناس بهداشت محیط تمامی میروارگانیسم های بالقوه خطرناک در زمینه بهداشت مواد غذایی را می شناسد و متناسب با شرایط می تواند در این زمینه اظهار نظر کنید.

کار بازرسی از اماکن مذکور یکی از وظایف کارشناس بهداشت محیط است. همانطور که فوقا نیز اشاره شد ، وظیفه کنترل کیفی آب و آشامیدنی ، مدیریت پسماند ها ، تعامل بین بخشی و تشکیل جلسات بهداشتی ،نظارت بر بهداشت محیط روستاها  و … از دیگر وظایف کارشناسان و همکاران بهداشت محیط در مراکز می باشد.

کارشناسان بهداشت محیط در بیمارستان ها نیز وظایف کلیدی را دارند و حتی می توانند در اعتبار بخشی بیمارستان ها موثر واقع شوند. بعنوان مثال نظارت بر مدیریت پسماندهای بیمارستانی و ارائه راهکاهای کاهش تولید ، جمع آوری ، بی خطر سازی و دفع پسماند را انجام دهند.و خیلی کارهای کلیدی دیگر که مجال ذکر آنها با توجه به طولانی شدن این مقاله نیست.

فارغ التحصیل کارشناسی بهداشت محیط در کدام ادارات می تواند استخدام شود؟

فوقا تخصصات بسیاری رو برای یک کارشناس بهداشت محیط شمردیم. و از آنجایی که خودم یک فارغ التحصیل و فعال بهداشت محیط هستم ، به جرات می تونم بگم که کارشناسان بهداشت محیط نیروهای بالقوه صاحب تخصص و مهارت در زمینه هایی از جمله بهداشت آب و فاضلاب ، مدیریت پسماند ، آلودگی هوا ، مبارزه با ناقلین و … هستند. و در تمامی ادارات و ارگان های دولتی و خصوصی که در این زمینه فعالیت میکنند می توانند مشغول به کار شوند . اما …

اما چی؟

اما موضوعی که همه ما کارشناسان بهداشت محیط رو واقعا دلسرد می کنه اینه که در بسیاری از دستگاه های اجرایی که یک کارشناس رشته بهداشت محیط می تونه در اون بصورت تخصصی کار بکنه و واقعا باعث پیشبرد اهداف بشه ، نادیده گرفته می شوند. و در ردیف های استخدامی دستگاه هایی مثل اداره محیط زیست ، اداره آب و فاضلاب ، آزمایشگاه های این ارگانها ، شهرداری ها و … ما خیلی به ندرت ممکن است ردیف بهداشت محیط رو داشته باشیم.

بعنوان مثال در آزمایشگاه های اداره آب و فاضلاب ، یک بهداشت محیط خیلی قوی تر از یک کارشناس شیمی می تواند ظاهر شود. چون علاوه بر انجام صحیح آزمایشات درک کاملی از هدف اون آزمایش خواهد داشت. یک کارشناس بهداشت محیط بصورت کامل می تواند بسیاری از آزمایشات مربوط به آب و فاضلاب را بصورت تخصصی انجام دهد. حال آنکه در ردیف های استخدام شما به ندرت کارشناس بهداشت محیط را خواهید دید.

پس بیشتر کدام ارگان استخدامی بهداشت محیط دارد؟

وزارت بهداشت! بله چشم کارشناسان بهداشت محیط صرفا به وزارت بهداشت است تا مگر چند سالی یکبار ، بهداشت محیط برای استخدام داشته باشد.آن هم یا برای مراکز بهداشتی درمانی یا برای بیمارستانهای تازه تاسیس.

استخدام بهداشت محیط در شرکت های خصوصی چگونه است؟

بسیاری از شرکت های خصوصی فعال در زمینه های مهندسی آب و فاضلاب معمولا از بین کارشناسان بهداشت محیط جذب خواهند داشت. علاوه بر این در برخی پیمانکارهای اداره آب و فاضلاب ما حتما کارشناسان بهداشت محیط را بعنوان خود پیمانکار و یا بعنوان کارشناس در اون شرکت می بینیم. کار به اینجا ختم نمی شود. کارشناسان بهداشت محیط در تمامی کارخانجات دارای سیستم های تصفیه نقش فعال و پر رنگی دارند و حرف اول را می زنند.

و جدیدا شرکت های خود اظهاری و خودکنترلی بهداشتی در سطح تمامی شهرهای کشور کارشناسان بهداشت محیطی هستند که مشغول به فعالیت می باشند. یا در سمت مدیر شرکت و یا در قالب کارشناس و بازرس بهداشت طرف قرار داد با شرکت! در واقع مراکز و اماکن با توجه به نوع مراکز و بعد کارگری باید خود اظهاری بهداشتی داشته باشند تا برای اونها در زمینه های بهداشت محیطی مشاوره دهد. و این شخص حتما باید یک کارشناس بهداشت محیط باشد.

همانطور که می بینیم در ارگان ها و شرکت های خصوصی جا برای مهندسین بهداشت محیط زیاد می باشد اما نه برای همه بلکه برای آنهایی که تخصصی درس خوانده اند و حرفی برای گفتن دارند. نه عزیزانی که صرفا نمره گرفته اند!

در کنار بهداشت محیط دنبال مهارت های دیگر نیز باشید.

اگر فکر میکنید پس از اتمام کارشناسی کار بالا سرتون خواهد بود سخت در اشتباهید. حتما ضمن اینکه دارید در این رشته یا در هر رشته دیگری تحصیل میکنید ، دنبال یک یا حتی چند مهارت جانبی دیگر باشید.

خیلی از افراد هستند که باور کنید درآمدی که از یک مهارت تجربی دارند بیشتر از درآمد رشته تحصیلی شان است. و حتی خیلی ها بعد از فارغ التحصیلی استخدام نشدند ولی چون مهارتی رو در طی دوران دانشگاه کسب کرده اند الان دارای درامد هستند. فرقی نمی کند این مهارت چه باشد ، بسته به علاقه تان مهارتی را دنبال کنید و صرفا مسیر دانشگاه به خانه و برعکس را طی نکنید.

جمع بندی

کار برای بهداشت محیط زیاد است! بشرطی که از همان دوران دانشگاه صاحب علم شوید نه صاحب نمره! نترسید و هر چه لازم است یاد بگیرید. سمج باشید و از اساتید نهایت استفاده رو ببرید. از من می شنوید دوره کارآموزی تان را با مشورت اساتید در تصفیه خانه های آب و فاضلاب طی کنید. چیزی از کاراموزی در مراکز بهداشتی نصیبتان نخواهد شد.(از من اینو داشته باشید) . مهارت های دیگری را در کنار بهداشت محیط در موسسات مختلف دنبال و یاد بگیرید. دانش کامپیوتری تون رو بالا ببرید. نرم افزارهایی که برای اهداف بهداشت محیط استفاده می شوند مانند نرم افزاهای طراحی که در بحث های توزیع و انتقال و … را با کمک اساتید شناخته و یاد بگیرید. به روز باشید و هیچ وقت نا امید نشوید. به یاد داشته باشید که یک کارشناس بهداشت محیط می تونه در بسیاری از امور بهداشتی نظر بده پس خودتون رو دست کم نگیرید.

---

---

---

جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.

   

سایت بهداشت محیط ایران