قرص های کلر آلی

قرص های کلر آلی

 Sodium Dichloroisocyanurate in Drinking – water

Background document for development of WHO Guidelines for

Drinking – water Quality

مترجم : عالیه عبدالله زاده

کارشناس بهداشت محیط بیمارستان دکتر شریعتی مشهد

فرمول مولکولی :

NaC₃N₃O₃Cl₂ دی کلرو ایزو سیانورات سدیم

نوع دهیدراته آن NaC₃N₃O₃Cl₂ . 2H₂O

قابلیت حل آن در آب در دمای 20 درجه سانتی گراد 25 گرم در ml100

سدیم دی کلرو ایزو سیانورات همان نمک سدیم هیدروکسی تری آذین کلرینه شده است و به عنوان یکی از منابع کلر آزاد قابل دسترس ( اسید هیپوکلروس ) استفاده می شود که در ضدعفونی آب کاربرد دارد.همچنین استفاده از این ماده به طور گسترده ای در ضدعفونی استخرهای شنا و صنایع غذایی کاربرد دارد و جزء منابع پایدار کلر محسوب می شود.نسبت به اکثریت منابع در مقابل نور خورشید نیز فوق العاده پایدار است .

زمانی که دی کلرو ایزو سیانورات سدیم (NaDCC ) به آب اضافه می شود , به سرعت هیدرولیز شده و کلر قابل دسترس آزاد را رها می کند . این کلر آزاد همان HOCl است . همین طور یک سری ترکیبی از شش ایزو سیانورات کلرینه شده و چهار ایزو سیانورات غیر کلرینه شده ایجاد می کند.

زمانی که کلرتوسط واکنش با مواد آلی موجود در آب مصرف می شود , کلرو ایزو سیانورات به سرعت جدا شده و شروع به رها کردن کلر آزاد می نماید.

به طور ساده می توان این واکنش را به صورت ذیل بیان کرد:

C ₃ N₃ O₃ Cl ₃ Na + 2 H₂O ——–> C₃ N ₃O₃ H₂ Na + 2 HOCl

در مقابل زمانی که عنصر کلر هیدرولیز می شود طبق فرمول ذیل تنها یک اتم کلر منجر به تولید HOCl می شود در حالی که در استفاده از NaDCC هر دو اتم کلر تولید HOCl می کنند .

CL₂ + H₂O ———-> HOCl + HCl

میزان کلر قابل دسترس آزاد از دی کلرو ایزو سیانورات سدیم خالص 64/5 در صد است و از نوع دهیدراته 55/5 درصد است .اما این میزان در مورد کلر غیر آلی عنصری CL₂ 100 درصد هست البته با تعریفی که در قسمت معادله فوق بیان شد . بنابراین برای ایجاد 1 میلیگرم در لیتر کلر قابل دسترس 1/55 میلیگرم در لیترNaDCC مورد نیاز است .

در دوزهای خیلی بالای کلر آلی ( بالای 10 میلیگرم در لیتر ), غلظت سیانورات سدیم در حدود کمتر از 11 میلیگرم در لیتر می شود که برای سلامتی مخاطره آمیز نمی باشد . اما برای مثال در شرایط اضطراری که کلر آلی ممکن است در دوزهای بالا برای دست یابی به کلر آزاد باقی ماننده استفاده می شود . در چنین شرایطی این امر امکان دارد که غلظت سیانورات سدیم به حد نامطلوبی برسد لذا در چنین شرایط چک کردن و مانیتورینگ غلظت سیانورات سدیم مطلوب به نظر می رسد.

به همین منظور کیت های اندازه گیری غلظت سیانورات سدیم ( یا حتی اسید سیانوریک ) در انواع گوناگون در دسترس می باشد خصوصا جهت استفاده در استخرهای شنا این امر بیشتر کاربردی است . بعضی از این کیتها به طور کارآمد جهت استفاده در آب آشامیدنی حساس نیستند . اما برای این منظور کیتهایی با محدودیت آشکارسازی 1 میلیگرم در لیتر یا کمتر در دسترس اند.

کلریناسیون متعارف آب آشامیدنی با عنصر کلر محصولات جانبی حاصل واکنش کلر آزاد قابل دسترس با مواد آلی طبیعی را افزایش می دهد که البته این محصولات جانبی توسط WHO به لحاظ ایمنی در استفاده کنترل می شود که می توان گسترش و توسعه مقادیر رهنمودی را برای کیفیت آب آشامیدنی نام برد . از طرفی در مقابل استفاده از NaDCC به عنوان یک منبع کلر قابل دسترس آزاد , نسبت به کلر عنصری مقادیر کمتری از این محصولات جانبی ایجاد می کند.

روشهای اندازه گیری

نگرانی اصلی در خصوص NaDCC , پیدا کردن غلظت ترکیباتی چون سیانورات سدیم یا اسید سیانوریک است . متداولترین تکنیک برای تعیین اسید سیانوریک روش HPLC ( کروماتوگرافی مایع سطح بالا ) است .آنالیز با HPLC به همراه آشکار سازی UV در nm 225 یک محدوده mg/l 0/1 را در آب استخر های شنا ایجاد می کند . فاز معکوس کروماتوگرافی مایع با آشکارسازی UV در nm 213 برای آنالیز نمونه های آب استفاده می شود و یک محدوده mg/l 0/05 برای غلظت های در رنج mg/l 125 – 0/5 نشان میدهد. نتایج مشابه از طریق استفاده 2 ستون HPLC متفاوت بدست می آید . برای بدست آوردن غلظتها در فیلد , انواع گوناگون کیت تست در دسترس است .

تماس در آب آشامیدنی

زمانی که NaDCC برای ضدعفونی آب آشامیدنی استفاده می شود . تماس توسط هر دو انواع اسید سیانوریک کلرینه و باقیمانده رخ می دهد , که به شدت در آب پایدار هستند . در سیستم هایی که آب جریان دارد , غلظت به طور مستقیم مربوط به مقادیر ضدعفونی کننده ای دارد که به اب اضافه می شود که البته مقدار مناسب و کافی باید تعیین شده و جهت ضدعفونی استفاده گردد. اما زمانی که آب داخل یک مخزن قرار است ضدعفونی شود , غلظت اسد سیانوریک ممکن است مخاطره آمیز شود و نباید در مصرف ضدعفونی کننده زیاده روی کرد و حتی افزایش سطح اسید سیانوریک روی تعادل مربوطه اثر می گذارد.

جنبه های بیوشیمیایی

در خصوص سدیم دی کلروایزو سیانورات اطلاعات کافی در دست نیست.

اما در خصوص جذب و دفع اسید سیانوریک در انسان این موضوع روی شناگرانی مطالعه شده که به طور طولانی مدت در آب استخرهایی شنا می کردند که با ایزو سیانورات کلرینه ضدعفونی شده بود و همین طور به 2 داوطلب محلول نامشخص اسید سیانوریک خوراکی را دادند . بیشتر از 98 درصد دوزهای تعیین شده بدون تغییر بعد از 24 ساعت در ادرار این افراد پیدا شد ( نیمه عمر دفع در حدود 3 ساعت بوده است )

به طور خلاصه میتوان با چهار آزمایش متفاوت این طور بیان کرد که سیانورات سدیم ژنوتوکسیت نیست .

منبع : سایت بهداشت محیط بیمارستان

---

---

جهت دانلود تولبار سایت بهداشت محیط ایران روی تصویر زیر کلیک کنید

---

(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)

---

سایت بهداشت محیط ایران

---

---